İşte o iddialar ve iddialara ilişkin resmi açıklamalar şöyle:
İDDİA 1: SURİYELİLER EV ALARAK VATANDAŞ OLUYOR
Suriyeliler, 1927 yılında çıkarılan Mukabele-i Bilmisil Kanunu’ndan bugüne Türkiye’de ev, arazi gibi taşınmazlar edinememektedir. 1062 sayılı Kanun gereğince, Suriyelilerin ülkemizde taşınmaz edinmesi yasaktır.
1966 yılında çıkarılan Yönetmelikte, Suriyelilerin başka bir ülkenin vatandaşlığını kazansa dahi 1062 Sayılı Kanun çerçevesinde getirilen sınırlamalara tabi olacakları açıkça ifade edilmiştir.
İDDİA 2: SURİYELİLER HASTANEDE SIRA BEKLEMİYOR
Bu iddialar için paylaşılan fotoğraflarda, hasta için “Yasal Öncelikli Hasta” ibaresi tamamen yanlış yorumlanıyor. Acil vakalar “Yasal Öncelikli Hasta” statüsünde sayılıyor.
Hastane poliklinik hizmetlerinde muayene öncelik sırası Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge ile belirlenmiştir. Bu genelgeye göre yasal öncelik acil vakalar, engelli hastalar, hamileler, hizmetteki askeri personel, şehit yakınları, gazi ve gazi yakınları, 65 yaş üstü hastalar ile yedi yaşından küçük çocuklara verilmektedir. Yani Suriyelilere hastanelerde yasal bir öncelik tanımlanmamıştır.
İDDİA 3: SURİYELİLER BAYRAM TATİLİ İÇİN ÜLKELERİNE GİDİP GELİYORLAR
Her bayram benzer iddialarla paylaşılan görüntüler, 2022 yılı öncesine aittir. 2022 yılının Nisan ayında İçişleri Bakanlığı’nın aldığı kararla, Suriyelilere bayram izni verilmesi uygulaması sonlandırılmıştır.
Belirlenen cenaze gibi istisnai durumlar dışında, Suriye’ye geçmek isteyen kişiler bir daha Türkiye’ye alınmamaktadır.
İDDİA 4: SURİYELİLER TÜRKLERLE EVLENEREK VATANDAŞ OLUYOR
Geçici Koruma Kimlik Belgesi uzun dönem ikamet iznine geçiş hakkı sağlamaz. Geçici koruma altında geçirilen süre de ikamet izni toplamında dikkate alınmaz ve Türk vatandaşıyla evlilik yoluyla Suriyeliler vatandaşlık hakkı kazanamaz.
İDDİA 5: SURİYELİLERİN TÜP BEBEK MASRAFLARINI DEVLET KARŞILIYOR
Geçici koruma kapsamındaki Suriyelileri kapsayan Sağlık Hizmeti Protokolü’nde yer almadığından dolayı tüp bebek tedavisinin ücretsiz olarak sunulması mümkün değildir.
İDDİA 6: TSK’YA SURİYELİ SUBAY VE ASTSUBAYLAR ALINIYOR
Türk Silahlı Kuvvetlerinde vatandaşlığa sonradan kabul edilmiş olanlardan muvazzaf subay veya astsubay bulunmamaktadır.
Bunun yanında Askere Alma Kanunu kapsamında, vatandaşlığa sonradan kabul edilenler dâhil olmak üzere belirli bir yaşa gelen her erkek vatandaşımızın askerlik hizmetini yerine getirme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Bu kapsamda, vatandaşlığa sonradan kabul edilenler de askerlik yükümlülüklerini şartlarına ve TSK ihtiyaçlarına göre yapabilmektedir.
İDDİA 7: SURİYE’DE MÜLTECİLERİN GERİ DÖNÜŞÜ İÇİN YAPILAN EVLERİN BÜTÇESİ TÜRKİYE TARAFINDAN KARŞILANIYOR
Suriyelilerin gönüllü dönüşü için yürütülen projeler kapsamında, Suriye’nin kuzeyine yapılacak 240 bin evin tamamı, Katar devleti tarafından yapılmaktadır.
Katar Kalkınma Fonu ve AFAD iş birliğinde Suriye’de 9 ayrı bölge belirlenmiş, burada yapılacak evlerin ihalesi yine Katar tarafından yapılmıştır.
İlk etapta yapılacak 240 bin konut, Suriye’ye dönen 1 milyon sığınmacıyı barındıracaktır. Şu ana kadar, savaş nedeniyle ülkemizde geçici koruma statüsünde bulunan Suriyelilerden 554 bininin gönüllü geri dönüşü sağlanmıştır.
İDDİA 8: SURİYELİLER ÖZELLİKLE HATAY’DA ÇOK FAZLA EV ALARAK BAZI PROJELERE HİZMET EDİYOR
Hatay’da yabancılara mülk satışı, 1980 yılında yasaklanmıştır. Aynı zamanda Bakanlar Kurulunun 2011 yılında aldığı bir karar çerçevesinde, hazine arazilerinden bu tip mülk satışları tamamen yasaklanmıştır.
Yine Bakanlar Kurulu’nun 27 Ekim 2008 tarihli kararı ile kamu yararı ve ülke güvenliği gerekçesiyle Hatay, Kilis, Mardin illerinde yabancıların taşınmaz edinimi yasaklanmıştır.
İDDİA 9: SURİYELİLER SEÇİMLERDE OY KULLANIYOR
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası gereğince Türk vatandaşı olmayanlar seçimlerde oy kullanamaz. Bu nedenle ülkemizdeki geçici sığınma kapsamındaki Suriyelilerin oy kullanmaları mümkün değildir.
İDDİA 10: SURİYELİLER VERGİ VERMİYOR
Suriyeli iş yeri sahiplerinin vergi konusunda muafiyetleri veya ayrıcalığı yoktur. Ayrıca, ilgili birimler tarafından gerekli vergi denetimleri düzenli olarak yapılmaktadır.
İDDİA 11: SURİYELİLER ARAÇ MUAYENE ÜCRETİ ÖDEMİYOR
TÜVTÜRK tarafından yapılan araç muayene işlemi, Suriyeliler de dahil olmak üzere herkes için ücretlidir.
İDDİA 12: SURİYELİLER ÜNİVERSİTELERE SINAVSIZ GİRİYOR
Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen esaslar dahilinde geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler yabancı öğrenci sınavına girerek ya da yatay geçiş yaparak Türkiye’deki üniversitelerde öğrenim görebilmektedir. Sınav zorunluluklarını yerine getirmeyen ve şartları sağlayamayan hiç kimse üniversitelere yerleşemez.
İDDİA 13: DEVLET ÜNİVERSİTEYE GİDEN HER SURİYELİYE BURS VERİYOR
Üniversiteye giden Suriyelilerin tamamına burs verilmemektedir. Suriyeliler de dahil olmak üzere Türkiye’de eğitim alan yabancılara verilen eğitim bursları Türkiye Bursları tarafından finanse edilmektedir. Burslara tüm dünya ülkelerinden öğrenciler başvuru yapabilmektedir. Yani bu burs Suriyelilere özel bir burs değildir.
İDDİA 14: SURİYELİLERE KAMU HİZMETLERİNDE ÖNCELİK TANINIYOR
Suriyeliler kamu hizmetlerinde öncelikli olmadığı gibi kendilerine bu hizmetlere erişimlerinde herhangi bir ayrıcalık da tanınmaz.
Mevzuat gereği hiçbir yabancıya Türk vatandaşlarından daha fazla hak ve imkân sağlanamaz, bu nedenle kamu hizmetlerinde Suriyelilere yönelik herhangi bir öncelik söz konusu değildir.
İDDİA 15: SURİYELİLERE TOKİ’DEN EV VERİLİYOR
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’ndan (TOKİ) konut edinmenin ön koşulu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır. Bu nedenle Suriyelilere TOKİ’den ev verilemez.
İDDİA 16: SURİYELİLERE DEVLET MAAŞ BAĞLIYOR
Ülkemizdeki Suriyelilere devlet tarafından maaş bağlanmamakta ve kira yardımı yapılmamaktadır.
Ancak, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Sosyal Uyum Yardımı Projesi kapsamında ihtiyaç sahibi yabancılara Kızılay Kart aracılığıyla kişi başı belli bir miktar yardım yapılmaktadır. Devlet tarafından Suriyelilere özel ayni ve nakdi yardımlar yapılmamaktadır.
İDDİA 17: SURİYELİLER İSTEDİKLERİ İLDE İKAMET EDİYOR, ŞEHİRLER ARASI İZİNSİZ VE KONTROLSÜZ HAREKET EDİYOR
Suriyeliler istedikleri ilde kalamaz ve izinsiz seyahat edemez. Suriyeliler kayıt işlemi sonrası haklarında düzenlenen Geçici Koruma Kimlik Belgesi’nde belirtilen ilde ikamet etmekle yükümlüdür.
Suriyeliler hak ve hizmetlere yalnızca kimlik belgesi üzerinde yer alan ilde erişebilmektedir. İkamet ilini değiştirmek isteyenler izin almak zorundadır. İkamet ilinden izinsiz ayrılarak seyahat edenlere idari yaptırım uygulanmaktadır.
İDDİA 18: SURİYELİLER DEVLET MEMURU OLUYOR
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci maddesi gereğince, Türk vatandaşı olmayanlar devlet memuru olamaz. Bu nedenle ülkemizde bulunan Suriyelilerin devlet memuru olmaları mümkün değildir.
İDDİA 19: SURİYELİ ÇOCUKLAR TÜRK VATANDAŞI YAPILIYOR
Türk Vatandaşlık Kanunu’na göre Türk vatandaşı anne veya babadan doğan çocuk doğrudan Türk vatandaşlığı kazanmaktadır. Geçici koruma statüsünde bulunan Suriyelilerin ülkemizde doğan çocukları da geçici koruma statüsünde ve Suriye vatandaşı oldukları için vatansız olarak tanımlanmamaktadır.
Bu nedenle bu çocuklar sadece Türkiye’de doğmuş olmaları nedeniyle vatandaşlık kazanamazlar.
İDDİA 20: DEVLET SURİYELİ ÖĞRENCİLERE ÖZEL BİR BURS VERİYOR
Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nca belli kriterleri sağlayan başarılı uluslararası öğrencilere burs olanakları sağlamaktadır. Dolayısıyla bu burslar Suriyeli öğrencilere özel değildir.
İDDİA 21: SURİYELİLER ELEKTRİK, SU VE DOĞALGAZ FATURASI ÖDEMİYOR
Türkiye’de yaşayan hiç kimsenin ücretsiz elektrik, su veya doğalgaz kullanma hakkı yoktur. Türk vatandaşları gibi Suriyeliler de faturalarını ödemekle yükümlüdür.
İDDİA 22: SURİYELİLERİN TELEFON FATURASINI DEVLET ÖDÜYOR
Suriyelilere devlet tarafından telefon hattı dağıtıldığı ve bu hatlar üzerinden Suriyelilerin yurt dışı ile ücretsiz görüşme yaptıkları iddia edilmektedir.
Söz konusu kartlar ankesörlü telefon kartıdır. Geri Gönderme Merkezlerimizde sınır dışı edilmek üzere tutulan, kendi maddi imkânlarıyla iletişimlerini sağlayamayan ve belge temini için kendi ülke makamlarıyla görüşecek olan yabancılara bu kartlar verilmektedir. Kartlarının bedeli Avrupa Birliği tarafından karşılanmaktadır.
İDDİA 23: SURİYELİLER OKULLARDA ÖĞRETMENLİK YAPIYOR
Suriyeli çocukların kapsayıcı bir eğitim sistemine ve koruyucu ortama erişimini sağlamak amacıyla 2021 yılında Suriyeli Destek Personeli Programı (SDP) başlatılmıştır. SDP’ler hiçbir şekilde öğretmenlik yapamaz ve sınıf içindeki eğitim öğretim faaliyetlerinde yer alamaz. Bu programın bütçesi UNICEF’e fon sağlayan kurumlar tarafından karşılanmaktadır.
İDDİA 24: SURİYELİLER ÇOCUKLARINI İSTEDİKLERİ OKULA KAYDETTİRİYOR
Geçici Koruma Kimlik Belgesi olan Suriyeli öğrencilerin okul kayıtları, Milli Eğitim Bakanlığımızın e-Okul sisteminde otomatik olarak ikamet adreslerinin bulunduğu kayıt bölgesindeki okula düşmektedir. Bu nedenle Suriyelilerin çocuklarını istedikleri okullara kaydettikleri iddiası gerçek dışıdır.
İDDİA 25: SURİYELİLER ÇALIŞMA İZNİ ALIP İSTEDİKLERİ HER YERDE ÇALIŞABİLİYOR