Bitlis'in Ahlat ilçesindeki Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda devam eden kazı çalışmalarında bu yıl ortaya çıkarılan mezarlardan 19'unun çocuk mezarı olduğu belirlendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ve mali desteğiyle, dünyanın en büyük Türk İslam Mezarlığı olan 210 dönüm alanda yürütülen arkeolojik kazılar tarihe ışık tutuyor.
"Anadolu'nun kapısı ve tapusu" olarak bilinen Ahlat'ta, UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde yer alan mezarlıktaki kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan 21 mezardan 19'unun çocuklara ait olduğu tespit edildi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi, Selçuklu Meydan Mezarlığı ve Eski Ahlat Şehri Kazı Başkanı Mehmet Kulaz, kırık taşların onarımı, zemin blokajlarının sağlamlaştırılması, kitabelerin çözümlenmesine engel olan likenlerin temizliği ve epigrafik çalışması yürüttüklerini söyledi.
Kazı kapsamında yeni mezarların ortaya çıkarılmasına yönelik çalışma gerçekleştirdiklerini anlatan Kulaz, şöyle konuştu:
"Bu yılki çalışmalar sonucunda 21 yeni mezar toprak altından çıkarıldı. Bunların 19'u çocuk mezarlarından oluşmaktadır. Bununla ilgili çalışmalarımız devam etmektedir. Mezarlıkta bu şekilde yan yana çocuk mezar sayısının fazla olduğu başka bir alan tespit edilmemiştir. Bu alandaki çocuk mezarlarının fazla olmasının nedenleri üzerinde çalışıyoruz. Bütün mezarlıklarda çocuk mezarları vardır. Burada da dağınık vaziyette çocuk mezarları var ama çalıştığımız alanda bu mezarların toplu olarak bir arada bulunması bizi düşündürüyor, araştırmaya sevk ediyor. Bunun nedenlerini araştırmak istiyoruz. O yönde bir çalışmamız var. Bu da bir salgın hastalık veya deprem olasılığını akla getiriyor."
Kulaz, bu yıl Avrupa Birliğince (AB) desteklenen, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ahlat Kaymakamlığı, Doğa ve Kültürel Mirası Koruma Derneği ve YYÜ'nün de paydaş olduğu "Tarihin Görgü Tanıkları Ayağa Kalkıyor" projesi kapsamında 100 taşa müdahale ettiklerini aktardı.
Taşların sadece likenlerinin temizlenmediğini, kırık taşların tümlenerek yeniden özgün konumlarında ayağa kaldırıldığını, eğiklerin zemin blokajlarının sağlamlaştırıldığı ve epigrafik çözümlemeleri de yapılarak bilgi içeren 400 sayfalık çok kapsamlı bir çalışma hazırlandığını vurgulayan Kulaz, şunları kaydetti:
"Bunu kitaba dönüştürmeyi düşünüyoruz. Bunun bir web sitesi de olacak. Bakanlığa yazılarımızı gönderdik. İzin çıkarsa kazı başkanlığının web sitesinde bunları yayınlayacağız. İsteyenlerin erişimine açacağız. Yine Bakanlığın katkılarıyla gerçekleştirdiğimiz ayrı bir çalışmayla 60 taşa daha müdahale ettik. Ortaya çıkarılan yeni 21 mezarı da sayarsak, bu yıl 181 mezar taşına müdahale ettik. Çalışmalarımız eylül, ekim aylarında da devam edecek. Sayı oldukça artacak. Mezarlıkta müdahale edilmeyen çok fazla taş kalmayacak. Bu süreçte kalan taşlara müdahale ederek mezarlıkta kırık dökük ve eğilmiş taş bırakmamayı düşünüyoruz."
Tespit edilen yeni mezarlardan ikisinin sandukalı, diğerlerinin ise sandukalı şahideli mezar taşları grubunda yer aldığını dile getiren Kulaz, "Şahidelerin tamamı kırık vaziyette ama sandukalar büyük oranda sağlam çıktı. Şahideler kırık olduğundan toprak altında kalmış ve toprak onları örtmüş. Yüzey toprağını aldıktan sonra mezar taşları ortaya çıktı. Onlarla ilgili çalışmalarımız devam ediyor." dedi.
AA