Avrupa Birliği (AB) dahilindeki Doğu Kanadı ülkelerinin liderleri Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de ilk kez düzenlenen "Doğu Kanadı Zirvesi"nde bir araya geldi. Zirve çerçevesinde yayımlanan ortak bildiride, Rusya, "bir numaralı, doğrudan ve uzun vadeli tehdit" ilan edildi.
AB dahilindeki Doğu Kanadı ülkeleri arasında yer alan İsveç, Finlandiya, Polonya, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya ve Bulgaristan’ın liderleri Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de ilki düzenlenen "Doğu Kanadı Zirvesi"nde bir araya geldi. Zirveye, Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Estonya Başbakanı Kristen Michal, Letonya Başbakanı Evika Silia, Litvanya Devlet Başkanı Gitanas Nauseda, Romanya Cumhurbaşkanı Nicuor Dan ve Bulgaristan Başbakanı Rosen Jelyazkov katıldı.
Zirvenin ardından liderler ortak basın toplantısı düzenledi. Finlandiya Başbakanı Orpo, basın toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, "Rusya bugün de, yarın da ve öngörülebilir gelecekte de tüm Avrupa için bir tehdit olmaya devam ediyor. İşte bu nedenle iş birliğimizi güçlendiriyoruz. Ortak güvenliğimizi ve Doğu Kanadı’ndan başlamak üzere Avrupa’nın savunmasını güçlendirme yönünde bir siyasi iradeyi paylaşıyoruz" ifadelerini kullandı. Artık adım atmanın zamanının geldiğini ve bugün ortak bir bildiri üzerinde mutabık kaldıklarını vurgulayan Orpo, "Ayrıca, doğu sınırının savunmasına odaklanan AB düzeyinde bir Karadeniz projesi için ortak bir konsept üzerinde çalışmayı da kabul ettik. Finlandiya, bu projede öncü ülke rolünü üstlenmeye hazır olduğunu açıkladı" dedi.
"Rusya, Ukrayna’da yenilgiye uğratılmazsa, tehdit sınırlarımıza dayanacak"
Estonya Başbakanı Michal, Avrupa’nın güvenliğinin Ukrayna ile yakından bağlantılı olduğunu ifade ederek, "Rusya, Ukrayna’da stratejik olarak yenilgiye uğramazsa, tehdit sınırlarımıza dayanacaktır" ifadelerini kullandı. Geçtiğimiz perşembe günü Belçika’nın başkenti Brüksel’de gerçekleştirilecek AB Liderler Zirvesi açısından bu haftanın önemli olduğunu ifade eden Michal, "Rusya’nın dondurulmuş varlıkları kullanılarak bir tazminat kredisiyle ilerleme konusunda anlaşmamız gerekiyor. Bu, Ukrayna’ya ihtiyaç duyduğu finansmanı en hızlı şekilde sağlamak için en iyi seçenektir" dedi.
"Farklı AB araçlarını nasıl kullanacağımızı ele aldık"
Letonya Başbakanı Silia, "Bugün iş birliğimizi daha üst seviyeye nasıl taşıyacağımızı ve farklı AB araçlarını nasıl kullanacağımızı ele aldık. Kabul ettiğimiz ortak bildiride de önceliklerimizi ortaya koyduk. Avrupa’nın kuzeyinden güneyine halklarımızın ve sınırlarımızın güvenliğini sağlamak için bu yeni Doğu Kanadı formatını daha sık kullanarak eylemlerimizi koordine edeceğiz" dedi.
Silia, Doğu Kanadı ülkelerinin önceliklerinin AB düzeyinde tanınması ve mali destek sağlanması için de çaba göstereceklerini ifade etti.
"Rusya, kalıcı tehdit"
Romanya Cumhurbaşkanı Dan, Ukrayna’da barış tesis edilse dahi Rusya’nın kalıcı bir tehdit olarak var olmaya devam edeceğini söyledi. Dan, "Bu nedenle hazırlıklı olmak zorundayız. Bu toplantının ve bundan sonra yapılacak toplantıların amacı, NATO ve AB bünyesinde mevcut olan programları operasyonel hale getirmektir. Bu toplantıyı, Savunma Bakanlıkları düzeyinde ve diğer teknik düzeylerde yapılacak ilave toplantılar izleyecek. Amaç, programları somut kabiliyetlere dönüştürmektir. Hepimizin altını çizdiği husus, AB içinde yürüttüğümüz çabaların NATO içindeki çabalar açısından tamamlayıcı nitelikte olmasıdır" dedi.
Polonya Başbakanı Tusk, Avrupa’nın nihayet doğu sınırlarının korunmasının ortak bir sorumluluk olduğunu anladığını belirterek, "Bu yalnızca Polonya, Finlandiya veya Litvanya’nın ulusal görevi değildir. Bu ortak bir Avrupa görev ve sorumluluğudur" dedi.
13 maddelik ortak bildiri yayınlandı
Finlandiya’nın ev sahipliği yaptığı zirve çerçevesinde liderler, 13 maddelik bir ortak bildiri yayımladı. Ortak bildirinin ilk maddesinde, "Rusya, güvenliğimiz ve Avro-Atlantik bölgesindeki barış ve istikrar aleyhindeki bir numaralı, doğrudan ve uzun vadeli tehdittir. Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırganlık savaşı ve bunun sonuçları, Avrupa’nın güvenlik ve istikrarı açısından derin ve kalıcı bir tehdit oluşturmaktadır. Rusya’nın stratejik hedefleri değişmemiştir. Arktik bölgeden Baltık ve Karadeniz üzerinden Akdeniz’e uzanan bir tampon bölge oluşturmak. AB ve NATO’nun Doğu Kanadı, bu tehdidin ön cephesinde yer almaktadır" denildi.
Ortak bildiride, ayrıca Rusya’nın Avrupa’ya karşı artan hibrit saldırı ve sabotaj eylemleri ile mücadeleye, Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barışın tesisine yönelik çabaların desteklenmesine, NATO zirvesinde kabul edilen kararlar savunma harcamaları hedefine bağlılığa ilişkin maddeler de yer aldı.
Doğu Kanadına öncelik verilmesi talep edildi
Mevcut durumun AB’nin Doğu Kanadı’nın derhal önceliklendirilmesi gerektiğini de vurgulayan liderler, ortak bildiride, "AB’nin doğu sınırının savunulması ve kontrolü, yalnızca münferit kabiliyetlere dayanamaz. Bunun yerine kapsamlı bir çerçeveye ve güvenilir, çok alanlı bir kapasiteye ihtiyaç duyulmaktadır" ifadelerine yer verdi.
Bildiride, ayrıca katılımcı devletlerin Avrupa’nın ortak savunma projeleri ve ortak savunma programını destekleri ifade edildi.
