Ödem nedir, neden olur?

Sebepsiz yere el, ayak, karın vb. birçok bölgede meydana gelen şişlikler çoğu zaman ödem olarak adlandırılır. Özellikle sıcak ve neme bağlı olarak yaz günlerinin çilesi olan ödem nasıl ve neden oluşur? İşte, ödem oluşumuna ve atılmasına yönelik taktikler

Vücuttaki ani ve aşırı şişkinlikler çoğu zaman ödeme bağlı olarak ortaya çıkar. Tuz ve su tüketimiyle yakından etkili olan ödemin asıl nedeni nedir? Adeta pompa ile şişirilmişi gibi duran ayak ve ellerin şişliğini indirmek için nasıl beslenmek gerekir? Ödem hangi hastalıkların getirisidir? Vücutta oluşan ödeme dair tüm detaylara haberimizden ulaşabilirsiniz.

Ödem nedir?

En genel tanımıyla vücudun bazı bölgelerinde meydana gelen şişliktir. Bilimsel açıklaması ise, “deri ve diğer dokularda, hücrelerarası mesafede, normalde bulunması gerekenden daha fazla sıvı bulunması” şeklindedir.

Ödem genellikle eklem bölgelerinde yanı ayak, bacak, el, kol ve bileklerde görülür. Gözle en çok şahit olunan bu bölgelerken ayrıca vücudun iç tarafında da yani, kan damarları, hücreler, hücrelerarası mesafe, beyin omurilik mesafesi, karın boşluğu, akciğer, kalp zarı gibi bölgelerde de görülebilir.

Kişiler bu şişlikleri genellikle kilo alımıyla karıştırırlar. Sabah ve akşam tartılmalar arasındaki uçuk farkların sebebi genellikle ödemdir. Ödem vücuttan atılamayan suların eklemlerde kendine yer bulmasıdır ve ani kilo değişimlerine sebep olabilir.

Ödem neden olur?

Ödem birden fazla nedene bağlı olarak kadınların hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Yolda yürümek, ayakkabı giymek, adım atamak hatta nefes almayı bile zorlaştıran ödemin pek çok nedeni vardır. Başlıca nedenleri tuz, su tüketimi, hava değişimi, kadınların regl dönemi, çeşitli hastalıklar, aşırı kilo vs.dir.

Hareketsiz yaşam neticesi: kan dolaşımı olmaması

Hareketsiz bir hayat sürmek, ofiste saatlerce oturmak, spor ve yürüyüşten uzak olmak ödemin en büyük nedenlerindendir. Hareketsizlik beraberinde kan dolaşımı yetersizliğini getirir. Kan dolaşımı olmaması da metabolizmanın yavaşlamasına davetiye çıkartır. Böylece hareketsiz olan bireyde özellikle ayak ve bileklerde su toplamalarına ve şişkinlikler baş gösterir.

Hava değişimi şişliği

Bireylerin farklı bir yere gitmeleri ile en çok şikâyet ettikleri şeylerden biri ödem şişkinlikleridir.  Aynı zamanda havaların ani soğuk sıcak değişimleri de vücudun ödem toplamasına neden olur.

Aşırı tuz ve su tüketmek

Çok fazla tuz tüketmek, tuz oranı yüksek olan soda ve maden sularını içmek gibi birçok faktör ödemin en büyük sebeplerindendir. Vücutta su tutmaya neden olan tuz ödemin en sevdiği zehirdir. Bu nedenle tuz tüketimine dikkat etmek ödemi azaltacaktır.

Günlük yeteri miktarda suyun dışında fazladan içilen su da böbreklerden süzülemez ve damar içi sıvının damar dışına sızmasına yani ödeme neden olur. Bilinmeli ki her şey gibi suyun fazlası da zarardır.

Hamilelik döneminde

Hamilelikte hormonal değişiklikler nedeni ile vücudun su-tuz tutması, yaygın ödem ve bacaklarda varisler ve ödem hemen hemen bütün kadınlarda görülür.

Kadınlarda regl dönemi şişkinlikleri

Kadınlar doğaları gereği regl dönemlerinden yaklaşık on gün öncesinden bir şişlik yaşarlar. Bu şişlik adeta bağlı vücudun karın bölgesinin ödem toplamasıdır.

Ödemin basit nedenleri olduğu gibi ciddi rahatsızlıkların getirisi de olabilmektedir. Ödeme neden olan başlıca hastalıklar şunlardır;

*Kalp yetmezliğine bağlı olarak; ayak bileği etrafında ve bacaklarda; daha sonra kalçalar üzerinde, karın içinde ve daha ileride akciğerde sıvı birikmesine yani ödem oluşur.

*Böbrek hastalıkları; böbreklerin kanı yeterince süzememesiyle su birikmesi, ayak bileği ve bacaklarda, böbrekten protein kaçağı durumunda ayak bileğinde özellikle de sabahları göz kapağı etrafında ve yüzde ödeme neden olur.

*Karaciğer Hastalıklarından siroza bağlı olarak, bacaklarda ve özellikle en çok görülen karında su toplanması, ödem oluşmasıdır.

*Bazı ilaçlar; şişkinlik yaptığı bilinen ilaçlardan en meşhuru kortizondur. Bunun yanında yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bazı kalsiyum kanal blokerleri, östrojen hormon ilaçları ve bazı romatizma ilaçları ödeme neden olur.

*Varisler; bacak damarlarında kan dolaşımını engelleyen varisler neticesinde bu bölgelerde ödem oluşur.

*Meme kanseri ameliyatı sonrası kollarda ve tiroit bezi yetersizliği olanlarda vücudun genelinde ödem oluşabilir.

*Romatizma; özellikle iltihaplı gelişen romatizmada, yumuşak doku eklem bölgelerinde ödem oluşabilir.

Vücuttaki şişliğin ödem olduğunu nasıl anlayabiliriz?

Vücutta ödeme bağlı olarak gelişen ödemi el ile anlamak kesin olmasa da mümkündür. Ayak, bilek veya bacak gibi eklem bölgelerine parmakla bastırılmasıyla birlikte deride çökme oluyorsa ve bu çukurlaşma uzun süre kalıyorsa ödem vardır. Ayrıca çorapların lastik kısımlarının bacak ve bilekte yaptığı çukurlaşma da ödem habercisidir. El ile yapılan bu tetkik ödem teşhisi ve tedavisi için yeterli değildir. Bunun için ödemin fark edilmesi durumunda doktora başvurulması elzemdir. Bilinmeli ki basit nedenleri olduğu gibi ödem ciddi hastalıkların da habercisi olabilir.

Ödem bazı alışkanlıkların değiştirilmesiyle kolayca atılabilir. Doğru beslenme ve hareket alışkanlığı geliştirmek ödem önleyici yöntemlerdendir. Ancak ödemin daha evvel de belirtildiği üzere ciddi nedenleri de olabilir. Bunun için hekim kontrolünde olmak önemlidir.

Ödem nedeniyle hastaneye gittiğiniz vakit doktorlar tarafından idrar söktürücü ilaçlar verilir. Ancak bu ilaçları bilinçsiz olarak, reçetesiz kullanmak size yarardan çok zarara neden olacaktır. İdrar söktürücüleri bilinçsiz ve yanlış dozda kullanmak aşırı su ve tuz kaybına neden olabilir. Buna özellikle dikkat etmek gerekmektedir.

Ödemi önlemek için bunları yapın!

-Yemekleri az tuzlu yapın ve ekstra tuz ilavesi yapmayın. Aşırı tuz içeren soda, maden suyu ve turşu tüketiminde dikkatli olun.

-Şekerden uzak durun. Çünkü şeker, aşırı su tüketimine neden olur ve böbrekler ihtiyacından fazla suyu süzmez. Bu nedenle su vücutta hapsolur.

-Asitli ve aşırı şekerli içecekler, aşırı demli çay, kahve ve kafeinden uzak durun. Bunun yerine su, tuzsuz ayran, süt ve bitki çayı için.

-Karbonhidrat tüketimini en aza indirin. Bunun yerine ara öğünlerde yoğurt ve kefir tüketin.

-Kaliteli uyku uyumaya özen gösterin. Günde en az 7-8 saat uyumaya dikkat edin.

-İdeal kilonuza inin. Fazla kilo da damarlara bası yapar ve dolaşımı yavaşlatarak ödeme neden olur.

-Düzenli egzersiz ve yürüyüş yapın. Hareketli yaşam tarzını benimsemeniz ödem oluşumunu engelleyecektir.

-Posalı yiyecekler tüketmeye özen gösterin. Kepekli gıdalar, kabuklu sebze ve meyveler metabolizmayı hızlandıracağı gibi ödem atılmasına neden olur.

-Kiraz,ananas gibi meyveler ve yeşil yapraklı sebzeler metabolizmayı hızlandırır ve ödem atar.

-Ödem atmaya yardımcı olacak bitki ve meyve çayları (adaçayı, ıhlamur, yeşil çay, kantaron otu,  anason, biberiye, rezene, nane limon) için. Bu çaylar idrar söktürücü özellikleriyle ödem atımına yardımcı olur.

-Ödemi vücuttan atmak için bazı kürleri de (biberiye, ısırgan otu, kiraz sapı ve funda yaprağı) uygulayabilirsiniz. Maydanoz en meşhur ödem atıcılardan biridir.